İNFORMAL EĞİTİM SEMPOZYUMU

İNFORMAL EĞİTİM SEMPOZYUMU Milletimizi meydana getiren kıymetleri meydana çıkarmak ve bunlarla ilgili toplumda farkındalık oluşturmak; bu kıymetlerin muhafaza ve gelişmesine katkı sunmak; dil ve tarih şuuruna, ilim zihniyetine, merhamet, feragat, fedakârlık, diğerkâmlık, hak ve fazilet duygularına sahip nesiller yetişmesine bilimsel ve akademik olarak destek olmaktır. Konu Başlıkları Eğitimde Milli Oyun ve Oyuncak İhtiyacı Türkiye’nin güçlü bir gelecek iddiası, ancak çocuk ve gençlerimizin milli bir ruh terbiyesinden geçmiş olmalarıyla gerçekleşebilir. Milli oyun ve oyuncakların bu ruh ve kimliğin inşasında önemli rolü olduğu varsayılmaktadır. Çünkü bu oyunlar büyük ölçüde çocuklukta oynanmaktadır. Ayrıca bunlar bir kültür unsuru olarak milleti millet yapan temel değerlerden biri olarak çocuğun millî ve insanî kimliğinin inşasında ve sosyalleşmesinde de belirleyici bir özelliğe sahiptir. Bu bakımdan milli gelenekten gelen oyunlarla hem çocuğun milli bir terbiye almasına imkân verilip çevresiyle kaynaşması sağlanırken hem de keyifli ve eğlenceli bir yolla eğitim yapılmış olmaktadır. Bunun için çocuk ve gençlerimize bu imkânları sunulmalı ve eğitimde bunları kullanma yolları araştırılmalıdır. Milli Kimliğin İnşasında Sanal Kahramanlar ve Rol Modeller Çocuk doğduğu ilk günden itibaren birçok şeyi anne ve babasından öğrenir. Ailede ana-babadan sonra çocuğa model olabilecek büyük anne ve babalar, amca, dayı, hala ve teyzelerdir. Ancak günümüzde çocuk ve gençlerimizin büyük ölçüde modelleri maalesef bunlardan uzakta bulunmaktadırlar. Çünkü sanal ortamda daha zevkli ve eğlenceli kahramanlar ve rol modeller onları beklemektedir. Tabii bunlar öncekiler gibi masum veya az zararlı tipler değildir. Başta bu yeni kahraman ve modellerin günümüzde yerli ve milli olanı neredeyse yoktur. Bu bakımdan çocuk ve gençlerimizin yolundan gittiği sanal kahramanlar ile rol modeller ile ilgili ciddi akademik ve bilimsel çalışmalar yapılması gerekmektedir. Mobil Uygulamalar ve Medya Çerçevesinde Çocuk Oyunları 21. yüzyılda meydana gelen gelişme ve değişmeler şüphesiz ki birçok alanda yeniliklerin önünü açmış ve insanoğluna dünyayı farklı açılardan tanıma imkânını sunmuştur. Günümüzde yaygınlığı ve etki gücüyle dikkatleri çeken yeni iletişim teknolojileri de bireylere duygu, düşünce, tecrübe, istek ve tepkilerini anında ve yaygın olarak paylaşacakları bir ortam oluşturması açısından dikkatleri çekmektedir. Özellikle televizyon, internet, cep telefonu, tablet vb. çoklu iletişim araçları ve mobil uygulamalar çocuk ve gençlerin gelişimine olumlu veya olumsuz yönde etkide bulunabilmektedir. Bu bakımdan internet tabanlı eğitim, mobil uygulama ve medya konuları üzerinde araştırmalar yapılarak titizlikle üzerinde durulması gerektiği gerçeği ortaya çıkmaktadır. Oyunlarla Değerler Eğitimi Bireyin karakter gelişiminde çocukluğun önemi büyüktür. Bu dönemde kazanılan yaşantılar, okunan kitaplar hayatta kalıcı izler oluşturmakta ve çocuğun geleceğini belirlemesinde oldukça etkili olmaktadır. Bu yüzden çocuklara hitap eden edebi eserlerdeki değerlerinin hayati bir öneme sahip olduğu görülmektedir. Karakter eğitimi, vatandaşlık eğitimi ve ahlak eğitimi şeklinde de ifade edilen bu alanın edebi eser yönünün de güçlü olması gerekmektedir. Bu bakımdan Türkiye’de çocuk edebiyatının değerler eğitimi bağlamında akademik olarak ele alınıp incelenmesi sorgulanması ve araştırılmasında yarar görülmektedir. İnformal Eğitiminin Üç Vazgeçilmezi: Çocuk Edebiyatı, Çizgi Film ve Dijital Oyunlar – Oyuncaklar Cumhuriyetle birlikte okullaşma ve bunun doğal sonucu olarak okuma-yazma oranları artmaya başladı. Modernleşme bir taraftan çekirdek aile yapısını ortaya çıkarırken diğer taraftan eğitimde ailenin yerini okula bırakmaya başladı. Böylece çocuğun dil ve kimliğinin belirlenmesinde aile ve çevresinden ziyade okul ve onun bileşenleri etkili olmaya başlandı. Daha sonra postmodern anlayışla birlikte kimlik ötesi bir toplum kendini göstermeye başladı. Yani artık insanların tek ve istikrarlı bir kimliği sürdürmesi yerine çok kültürlü kimlik oluşturulması istenmektedir. Burada küresel ve baskın kültürler devreye girmekte ve bunların benimsenmesi sağlanmaktadır. İşte çocuk edebiyatı, çizgi film ve dijital oyun ve oyuncaklar da burada kendini göstermekte ve önem kazanmaktadır. Çünkü bunlar vasıtasıyla çocuğa ana dilini sevdirmek, onun güzelliğini, zenginliğini ve inceliğini keşfettirmek; duygusal ve düşünsel deneyimler yaşatmak, çevreyi ve dış dünyayı tanıtmak ve hoşça vakit geçirtmek mümkün olabilmekte ve özellikle günümüzde milli kimlik oluşabilmekte ve korunabilmektedir. Milli Oyun, Oyuncak ve Aile Çocukların başta dil becerileri olmak üzere her türlü eğitiminde aile çok önemli bir yere sahiptir. Onlara dinleme ve konuşma becerileriyle okuma ve yazma kültürü kazandırmak, onların toplumda başarılı ve mutlu olmalarını sağlamak, nesiller arasında köprüler kurarak geçmişin tecrübe ve değerlerini geleceğe taşımak hemen her ülkenin öncelikli sosyal ve eğitimsel hedefleri arasındadır. Eğer bir çocuk iyi bir aile ortamında başta okuma ve dinleme daha sonra konuşma ve yazma olmak üzere gerekli eğitimi alıp sosyal ve kültürel olarak zengin bir ortamda yetişiyorsa bu çocuk hem psiko-sosyal hem de insani ve ahlaki bakımdan iyi bir eğitim almış olur. Aksi takdirde bunu sonradan telafi etmek oldukça zordur. Bu bakımdan başta çocukların iyi ve sorumlu birer insan olmaları, başarılı ve mutlu olmaları ve millet olarak dünyada ilelebet var olmalarında ailenin etkisi, yeri ve önemine yönelik araştırma ve incelemelerin yapılmasında yarar görülmektedir. Geleneksel Oyun ve Oyuncaklarımız Milli bir ruh ve kimliğin inşasında milli malzemelerden olan oyunlarla oyuncakların rolü büyüktür. Çünkü bu oyun ve oyuncaklar bireyin gelişiminin en önemli dönemi olan çocuklukta oynanmaktadır. Ayrıca bu oyunlar bir milleti diğer milletlerden ayıran en temel özelliklerden biri olarak çocuğun millî ve insanî kimliğinin inşasında ve sosyalleşmesinde belirleyici bir özelliğe sahiptir. Bu bakımdan milli gelenekten gelen oyunlar ve oyuncaklarla hem çocuğun milli bir terbiye almasına imkân verilip çevresiyle kaynaşması sağlanırken hem de keyifli ve eğlenceli bir yolla eğitim yapılmış olmaktadır. Bunun için geleneksel oyun ve oyuncaklarımızın öncelikle ortaya çıkarılması, daha sonrada bunların milletle yeniden buluşturulması gerekmektedir. Okulda Milli Oyun ve Oyuncak Uygulamaları 2000’li yılların başlarından itibaren oyun kavramı ülkemizde derslerle birlikte anılmaya başlandı. İlkokulda genel olarak adına “oyun” ve ortaokulda ise “etkinlik” dendi. Nitekim 2004 ve 2006 yıllarında tamamlanan mezkûr dönemlere ait öğretim programlarında da bunlara yer verildi. Hatta ilk okuma-yazma öğretimi de yine bu yıllarda oyunlarla kazandırılmaya başlandı. Ancak bu oyun ve etkinliklerin milliliğiyle ilgili bir çalışma yapılmadı ve büyük çaplı bir sorgulamaya tabi tutulmadı. Başlangıç itibariyle bu durum kabul edilebilir ancak başta Türkçe ve diğer sosyal dersler olmak üzere ister derslerin amaç ve kazanımlarının karşılanması açısından olsun isterse milli kimliğin inşası ve geleneğin devamı açısından olsun oyun ve etkinliklerin milliliğinin sorgulanmasında yarar görülmektedir. Şehirleşme ve Oyunlar Nüfusun son elli yılda şehirlerde yoğunlaşmasından sonra artık neredeyse köyler boşalma noktasına gelmiştir. Bu durum her açıdan olduğu gibi eğitim açısından da önemli sorunları beraberinde getirmiştir. Kalabalık sınıflar, ikili eğitim, okul mekânlarının darlığı sadece bunlardan birkaçıdır. Böylece insan yetiştirmede okulun rolü de sorunlu ve sorgulanır hale gelmiştir. Bu durumda okulun yeniden tasarlanması ve yapılandırılması gerekmektedir. Bu yeni şehir okulunda milli oyunların yerinin ne olacağı araştırılmalı ve somut modeller oraya konmalıdır. Kültür Ekonomisi Bağlamında Milli Oyun ve Oyuncak Kültürün ekonomik bir faaliyet alanı olarak görülmesi onun değerini düşürmemekte tam tersine kültürün iletişim değerini ve etki alanını artırmaktadır. Milli oyun ve oyuncağın bir kültür ekonomisi olarak yerini almasıyla bir taraftan kendi değerlerimizin ortaya konmasını ve bunların dünyaya açılmasını sağlarken diğer taraftan bunlar üzerinden ülkenin ekonomik olarak kazançlı çıkmasını sağlamak gibi bir amaca hizmet edilmiş olmaktadır. Bu bakımdan öncelikle ülkemizin milli oyun ve oyuncak potansiyelinin ortaya konması ve bu kültürel birikimlerin ekonomik olarak nasıl değerlendirilmesi gerektiği üzerine çalışmalar yapılması gerekmektedir. Markalaşma Çerçevesinde Oyun ve Oyuncak Özellikle ekonomik literatüre hakim olmaya başlayan "kültür ekonomisi" kavramına dikkat çekmek elzem hale gelmiştir. "Markalaşma çocuktan başlar" hakikatini de kavramamız gerekmektedir. Çocuğun yetişmesinde kodlama içerikli rol model fonksiyonunu önemli bir şekilde içeren oyun ve oyuncakların millileşmesi maddi manevi boyutlarıyla stratejik önem arzetmektedir. Tabiri caizse Barby bebek modellemesiyle Meryem kimlikli bir neslin yetişmesi mümkün değildir. Yurt dışına ödenen dövizler ise başka bir kaybımızın acı yönüdür. Sosyal ve Ahlaki Gelişimde Evcil ve Sokak Hayvanları Evcil hayvanlar, çocukların gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Özellikle çocuk ve gençlerin başta merhamet ve diğerkâmlık değerlerini edinmesinde ve ayrıca çocuğun sosyal, duygusal, ahlaki ve eğitsel gelişimini olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca evcil hayvanlarla etkileşim içinde olan çocukların kendilerini daha güvende hissettikleri kendilerine olan saygıları arttığı, öz güvenlerinin geliştiği, arkadaşlık duygularının yoğunlaştığı, yalnızlık hissetme eğilimleri azaldığı ve daha gelişmiş sosyal becerilere sahip oldukları görülmüştür. Bu bakımdan konuya dikkat çekilmesi ve incelenip araştırılmasında yarar görülmektedir. Fehmi Demirbağ