Okumayacaksınız biliyorum yinede gıcıklık olsun diye paylaşıyorum 😉

"Çocuklara Ahlaki/Manevi Değerleri Nasıl Öğretebiliriz?"

İngiltere'deki okullar yasal olarak öğrencilerin ahlaki gelişimlerini teşvik etmeleri gerekmektedir. Maalesef, bunun ne ile ilgili olduğu konusunda çok az mutabakat var. Çoğu kimse, ahlakın önemli olduğunu ve öğretilmesi gerektiğini kabul eder - ancak ne olduğu ve nasıl öğretmek gerektiğinde ortak görüş yoktur.

Geçtiğimiz yıllarda "değerler eğitimi" alanında önemli gelişmeler kaydedildi. 2014'te hükümet, demokrasinin, hukukun üstünlüğünün, bireysel özgürlüğün ve karşılıklı saygının ve hoşgörünün yani "temel İngiliz değerlerinin" geliştirilmesi konusunda okullara rehberlik vermiş, 2015'ten bu yana, çocuklara "iyi, eğlenceli, kendine güvenen, mutlu, dirençli ve yardım etmeyi amaçlayan karakter eğitimi projelerini desteklemek için hibe başına 10 milyon sterlin yatırım yapmıştır.

Ancak, bu girişimlerin ve yapılanların, ahlak/maneviyat eğitimi ile ilgisi yoktur. Çünkü, ahlak/maneviyat eğitimi ile ilgili genel karışıklığın bir nedeni, değerler eğitiminin ve diğer türden eğitimlerden net olarak ayırt edilememiş olmasıdır.

Gereğince demokrasiyi kıymetlendirememek kesinlikle yanlış bir şey yapma nedenidir, ancak bir işte başarısızlık ahlak dışı değildir. Ve kişisel karakter özelliği olarak cesaret, esneklik, güven, hırs kuşkusuz zor ekonomik zamanlarda başarı için şart olsa da, bunlar ahlaka ilişkin zorunluluklar değildir.

Ahlaki değerler nedir?

Yeni kitabımdaki argümanım: ahlaki/manevi bir değer taşımak demek, belirli bir şey için belli bir standarda/kurala katılmak, kabullenmektir. Standart, yapılması gerekeni veya yapılmayacak olanı belirleyen bir kuraldır. Bir standarda/kurala katılmak, ona uymaya niyetli olmak, ona uyma alışkanlığı olması ve ona uyulmadığında kendini kötü hissetmektir.

Örneğin, yalan söylemeyen, yalan söylememe eğiliminde olan ve yalanından pişman olan, bir kişi "yalan söylememek" standardına/kuralına katılmış/kabullenmiş olur.

Bir ahlaki standarda/kurala katılmanın yanında, iki ek özellik de kişide olduğunda bu manevi özellik sayılır. Birincisi, kurala katılan yalnızca standartlara uymaya çabalamakla kalmaz, aynı zamanda herkesin de ona uymasını ister. İkinci olarak, standartlar/kurallar ihlal edildiğinde ceza veya kınamanın hak edildiğini düşünür.

Toplumsal gruplarının istikrarı, bu şekilde en azından bazı standartları kabul edip katılan kişilere bağlıdır. En azından, insanlar öldürmeme ya da zarar vermeme, hırsızlık yapmama ya da yalancılık yapmama ya da hile yapmama ve diğerlerine adil davranma, sözlerini tutma ve yardıma muhtaç kişilere yardım etme konusunda kararlı olmalıdır lar. Bu standartlar, ortak ahlakın temelini oluşturmaktadır.

Nasıl öğretebilir

Ortak ahlak yeni nesillere aktarırken okulların oynayacakları birçok roller vardır. Bunu yapmak için, iki tür manevi eğitim sağlamalıdırlar.

Birincisi "maneviyat oluşumu" - çocuklarda ahlaki standartlara katılımcı olma niyetlerini, duygularını ve alışkanlıklarını geliştirmektir. Bu, çocuklara ahlaki yol göstermeyi, onlara doğru davranışlarda ödüllendirmeyi ve onları yanlışlar için cezalandırmayı ve iyi davranışları modelleyerek başkalarının davranışlarına uygun reaksiyonları modellemeyi içerir.

Çocuklar davranışlarını kontrol etme ve kurgulama deneyiminden kendi kendilerini düzenleyebildiklerini, ve başkalarının ahlaki tepkilerini taklit ederek bu yollarla tepki vermeyi öğrenirler.

İkincisi "ahlâk/maneviyat sorgulama" dır. - ahlaki/manevi değerlerin doğası ve gerekçesi üzerine tartışmalara ve düşüncelerine çocukların ilgisini çekmektir. Öğretmenler açık bir müdahale veya zarif bir yönlendirme ile, ahlaki sorgulamada ortak ahlakın gerekçesini, aydınlatılmasını sağlamalıdırlar. Çocukların, ahlaki davranışları ne için, neden yaptıklarını, ne istediklerini anlamaya çalışmaları hayati önem taşımaktadır.

Elbette, okullar ortak ahlak kurallarını uygulamakla birlikte, çocuklara ahlaki tartışmalarda, mayınlı alanlardan çıkmalarında yardımcı olmalıdırlar. Çoğu zaman ahlaki standartlara şiddetle itiraz edilebilir ve okulların haklı olup olmadıklarına karar vermeleri gerekmez. Burada ahlâki sorgulama, çocukları kendi görüşlerini oluşturacak şekilde, onları geliştirmek, donatmak amacıyla, açık uçlu keşif biçiminde olmalıdır.

Çocuklar doğru ve yanlış öğretilmelidir, ancak diğer ahlaki/manevi şeyleri bilmeyi ihtiyaç hissederler mi?
Öğrencilerin ahlaki/manevi gelişimini teşvik etmek zordur, ancak zorlukları aşılmaz da değildir. Çocukların ortak ahlaka/maneviyata sahip olmalarının sağlanması ve bunun nasılının anlaşılması, okulların küçümsememesi gereken bir görevidir - toplum buna bağlıdır.

Michael Hand
Birmingham Üniversitesi
Eğitim Felsefesi Profesörü